- باباطاهر عریان(326تا411هجری قمری)
باباطاهر که او را به سبب بریدن از دنیا(عریان) لقب داده اند عارف و شاعر قرن پنجم هجری قمری و معاصر با طغرل شاه سلجوقی است. از باباطاهر علاوه بر دوبیتی های معروف او، مجموعه کلمات قصاری به زبان عربی به نام “اشارات” به جای مانده است. از اشعار باباطاهر مجموعهٔ موثقی در دست نیست، به همین جهت نمی‌توان در صحت انتساب تمام اشعاری که به او نسبت می‌دهند به یقین حکمی کرد.
نجم الدین ابوبکر راوندی در کتاب راحت الصدور چنین نگاشته که چون سلطان طغرل بیگ به همدان آمد،از اولیا سه پیر بودند: باباطاهر و باباجعفر و بابا جمشاد. کوهکی ست بر در همدان آن را خضر خوانند، بر آنجا ایستاده بودند.نظر سلطان بر ایشان آمد. کوکبه لشکر بداشت و پیاده شد و با وزیر ابونصر الکندری پیش ایشان آمد و دستهاشان ببوسید. باباطاهر پاره ای شیفته گونه بودی، او را گفت: ای ترک با خلق خدا چه خواهی کرد؟ سلطان گفت:آنچه تو فرمایی. بابا طاهر گفت که:«ان الله یامر بالعدل والاحسان»
1
تن محنت کشی دیرم خدایا
دل حسرت کشی دیرم خدایا
ز شوق مسکن و داد غریبی
به سینه آتشی دیرم خدایا
***
2
بی ته یارب به بستان گل مرویا
اگر رویا کش هرگز مبویا
بی ته هرکس به خنده لب گشایه
رخش از خون دل هرگز مشویا
***
3
ببندم شال و می پوشم قدک را
به نازم گردش چرخ و فلک را
بگردم آب دریاها سراسر
بشویم هر دو دست بی نمک را
***
4
ته که ناخوانده ی علم سموات
ته که نابرده ی ره در خرابات
ته که سود و زیان خود نذونی
بیارون کی رسی هیهات هیهات
***
5
اگر دل دلبر و دلبر کدام است
وگر دلبر دل و دل را چه نام است
دل و دلبر به هم آمیته و نیم
نذونم دل که و دلبر کدام است
***
6
شب تاریک و سنگستان و موست
قدح از دست مو افتاد و نشکست
نگه دارنده اش نیکو نگه داشت
وگرنه صد قدح نفتاده بشکست
***
7
نمیذونم دلم دیوونه ی کیست
کجا می گردد و در خونه ی کیست
نمیذونم دل سرگشته ی مو
اسیر نرگس مستونه ی کیست
***
8
ته که ناخوانده ای علم سماوات
ته که نابرده ای رخ در خرابات
ته که سود و زیان خود نذانی
به یاران کی رسی هیهات هیهات
***
9
عزیزا کاسه ی چشمم سرایت
میان هر دو چشمم خاک پایت
از آن ترسم که غافل پا نهی باز
نشیند خار مژگانم به پایت
***
10
بود درد مو و درمونم از دوست
بود وصل مو هجرونم از دوست
اگر قصابم از تن واکره پوست
جدا هرگز نگرده جونم از دوست
***
11
یکی برزیگری نالان در این دشت
به چشم خون فشان آلاله می کشت
همی کشت و همی گف ای دریغا
که باید کشتن و هشتن در این دشت
***
12
ته دوری از برم دل در برم نیست
هوای دیگری اندر سرم نیست
به جان دلبرم کز هر دو عالم
تمنای دگر جز دلبرم نیست
***
13
خرم کوهان خرم کوهان خرم دشت
خرم آنان که این آلالیان کشت
وسی هندو و سی شند و وسی یند
همان کوه و همان هامون همان دشت
***
14
بهار آمد به صحرا و در و دشت
جوانی هم بهاری بود و بگذشت
سر قبر جوانان لاله رویه
دمی که مهوشان آین به گلگشت
***
15
نمی پرسی ز یار دل فکارت
که واکیان گذشت باغ و بهارت
ته یاد مو در این مدت نکنی
نذونم واکیان بی سر و کارت
***
16
شیرمردی بدم دلم چه ذونست
اجل قصدم کره و شیر ژیونست
ز مو شیر ژیان پرهیز می کرد
تنم وامرگ جنگیدن نذونست
***
17
یکی برزیگری نالون در این دشت
به چشم خون فشان آلاله می کشت
همی کشت و همی گفت ای دریغا
که باید کشتن و هشتن در این دشت
***
18
نفس شومم به دنیا بهر آنست
که تن از بهر موران پرورانست
نذونستم که شرط بندگی چیست؟
هرزه بورم به میدان جهانست
***
19
دلی دیرم خریدار محبت
کز او گرم است بازار محبت
لباسی بافتم بر قامت دل
ز پود محنت و تار محبت
***
20
قضا پیوسته در گوشم بواج
که این درد دل تو بی علاج
اگر گوهر ببی خواهون نداری
همین این جون تو که بی رواج
***
21
اگر زرین کلاهی عاقبت هیچ
به تخت ار پادشاهی عاقبت هیچ
گرت ملک سلیمان در نگین است
در آخر خاک راهی عاقبت هیچ
***
22
ز دست دیده و دل هر دو فریاد
هر آنچه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز فولاد
زنم بر دیده تا دل گردد آزاد
***
23
چو آن شاخم که بارش خورده باشند
چو آن ویرون که گنجش برده باشند
بر اون پیری همی نالم در این دشت
که رودان جوونش مرده باشند
***
24
خرم آنان که از تن جان ندانند
ز جانان جان ز جان جانان ندانند
به دردش خوکرن سالان و ماهان
به درد خویشتن درمان ندانند
***
25
خور از خورشید رویت شرم دارد
مه نو ز ابرویت آزرم دارد
به شهر و کوه و صحرا هرکه دینم
زبان دل به وصفت گرم دارد
***
26
هر آنکس عاشق است از جان نترسد
عاشق از کنده و زندان نترسد
دل عاشق بود گرگ گرسنه
که گرگ از هی هی چوپان نترسد
***
27
پسندی خوار و زارم تا کی و چند
پریشون روزگارم تا کی و چند
ز دوشم باری ارباری نگیری
گری سر بار بارم تا کی و چند
***
28
خوشا آنان که هر شامان ته وینند
سخن واته گرن واته نشینند
گرم دسرس نبی آیم ته وینم
بشم آنان بوینم که ته وینند
***
29
خوشا آنان که واته همنشینند
همیشه با دل خرم نشینند
بود این رسم عشق و عشقبازی
که گستاخانه آیند و ته وینند
***
30
خوشا آنونکه از پا سر نذونند
میان شعله خشگ و تر نذونند
کنشت و کعبه و بتخانه و دیر
سرائی خالی از دلبر نذونند
***
31
لاله کاران دگر لاله مکارید
باغبانان دو دست از گل بدارید
اگر عهد گلان این بو که دیدم
بیخ گل برکنید و خار بکارید
***
32
مکن کاری که بر پا سنگت آید
جهان با این فراخی تنگت آید
چو فردا نامه خواهون نامه خواهند
ترا از نامه خواندن تنگت آید
***
33
غم عشقت بیابون پرورم کرد
هوای بخت بی بال و پرم کرد
بمو گفتی صبوری کن صبوری
صبوری طرفه خاکی بر سرم کرد
***
34
نهالی کان سر از باغی برآرد
ببارش هرکسی دستی درآرد
بباید کندنش از بیخ و از بُن
اگر بر جای میوه گوهر آرد
***
35
الهی گردن گردون شود خرد
که فرزند جهان را جملگی برد
یکی نایه فلانی زنده وا بی
همی گویند فلان بن فلان مُرد
***
36
دگر شو شد که موجونم بسوزد
گریبان تا بدامونم بسوزد
برای خاطر یک سبز رنگی
همی ترسم که ایمونم بسوزد
***
37
خوشا آنونکه سودای تو دیرند
که سر پیوسته در پای تو دیرند
بدل دیرم تمنای کسانی
که اندر دل تمنای تو دیرند
***
38
یکی درد و یکی درمون پسندد
یکی وصل و یکی هجرون پسندد
مو از درمون و درد و وصل و هجرون
پسندم آنچه را جانون پسندد
***
39
خوشا آنونکه هر از برّ ندانند
نه حرفی وانویسند و نه خوانند
چه مجنون رونهند اندر بیابان
در این کوها رون آهو چرانند
***
40
دلا خو بون دل خونین پسندند
دلا خون شو که خوبان این پسندند
متاع کفر و دین بی مشتری نیست
گروهی اون گروهی این پسندند
***
41
مو که یارم سر یاری ندارد
مو که دردم سبکباری ندارد
هنو واجن که یارت خواب نازه
چنو خوابه که بیداری ندارد
***
42
مکن کاری که بر پا سنگت آید
جهان با این فراخی تنگت آید
چو فردا نامه خواهون نامه خواهند
ترا از نامه خواندن ننگت آید
***
43
شوانم خواب در مرز گلان کرد
گلم واچید و خوابم را زیان کرد
باغبان دید که مو گل دوست دیرم
هزاران خار بر گل پاسبان کرد
***
44
دو چشمم درد چشمون تو چیناد
نوا دردی به چشمونت نشیناد
شنیدم رفتی و یاری گرفتی
اگر گوشم شنو چشمم نویناد
***
45
گیج و ویجم که کافر گیج میراد
چنان گیجم که کافر هم مویناد
بر این آئین که مو را جان و دل داد
شمع و پروانه را پر ویج می داد
***
46
دلم بی وصل ته شادی مبیناد
به غیر از محنت آزادی مبیناد
خراب آباد دل بی مقدم ته
الهی هرگز آبادی مبیناد
***
47
مرا نه سر نه سامان آفریدند
پریشانم پریشان آفریدند
پریشان خاطران رفتند در خاک
مرا از خاک ایشان آفریدند
***
48
آلاله کوهسارانم ته ئی یار
بنفشه جوکنارانم ته ئی یار
آلاله کوهساران هفته بی
امید روزگارانم ته ئی یار
***
49
فلک زار و نزارم کردی آخر
جدا از گلعذارم کردی آخر
میان تخته ی نردم نشاندی
شش و پنجی بکارم کردی آخر
***
50
مو آن رندم که نامم بی قلندر
نه خوان دیرم نه مان دیرم نه لنگر
چوروز آیه بگردم گرد کویت
چو شو آیه بخشتان وانهم سر
***
51
به دل نقش خیالت در شب تار
خیال خط و خالت در شب تار
مژه کردم به گرد دیده پرچین
که تا وینم جمالت در شب تار
***
52
مسلمانان سه درد آمو به یکبار
غریبی و اسیری و غم یار
غریبی و اسیری سهل دایو
غم یار مشکله تا چون شود کار
***
53
اگر شیری اگر ببری اگر گور
سرانجامت بود جا در ته گور
تنت در گور گردد سفره گستر
بگردش موش و مار و عقرب و گور
***
54
جره بازی بدم رفتم به نخجیر
سیه دستی زده بر بال مو تیر
بوره غافل مچر در چشمه ساران
هر آن غافل چره غافل خوره تیر
***
55
دلا اصلا نترسی از ره دور
دلا اصلا نترسی از ته گور
دلا اصلا نمی ترسی که روزی
شوی بنگاه مار و لانه ی مور
***
56
دل مو بی ته دایم بیقرارِ
بجز آزار مو کاری ندارِ
دودس بر هم زنه چون طفل بدخو
ز هجرت روز و شو اینش مدارِ
***
57
دیدم آلاله ای در دامن خار
داتم آلالیاکی چینمت بار
بگفتار باغبان معذور میدار
درخت دوستی دیر آورد بار
***
58
به روی ماهت ای ماه ده و چار
بسر و قدت ای زببنده رفتار
بجز عشقت خیالی در دلم نی
به دیاری نبو جز ته سر و کار
***
59
یکی برزیگری نالان در این دشت
به چشم خون فشان آلاله می کشت
همی کشت و همی گفت ای دریغا
که باید کشتن و هشتن درین دشت
***
60
دمی بوره بوین حالم ته دلبر
دلم تنگه شبی با مو بسر بر
ته گل بر سر زنی ای نوگل مو
به جای گل زنم مو دست بر سر
***
61
دلم زار و دلم زار و دلم زار
طبیبم آورید دردم کرید چار
طبیبم چون بوینه بر موی زار
کره درمون دردم را به ناچار
***
62
توئی لوشکرین و یاسمینبر
مو آن تن آذرینم دیدگان تر
از آن ترسی در آغوشم بیائی
کز آذر سیم گدازه ز آب شکر
***
63
گلش در زیر سنبل سایه پرور
نهال قامتش نخلی است نوبر
ز عشق آن گل رخسار سوری
چو بلبل ناله و افغان برآور
***
64
مو که سر در بیابونم شو و روز
سرشک از دیده بارونم شو و روز
نه تب دیرم نه جایم می کند درد
همی دونم که نالونم شو و روز
***
65
ته که زونی بمو چاره بیاموز
که این تیره شوان واکه کرم روز
گهی واژم که کی بی روز وابی
گهی واژم که هرگز وانبی روز
***
66
جدا از رویت ای ماه دل افروز
نه روز از شو شناسم نه شو از روز
وصالت گر مرا گردد میسر
بود هر روز من چون عید نوروز
***
67
بوره بلبل بنالیم از سر سوز
بوره عشق سحر از مو بیاموز
تو از بهر گل پنجروزه نالی
مو از بهر دلارامم شو و روز
***
68
خداوندا به فریاد دلم رس
کس بی کس توئی مو مانده بی کس
همه گویند طاهر کس نداره
خدا یار منه چه حاجت کس
***
69
غم درد مو از عطار می پرس
درازی شو از بیمار می پرس
خلایق جملگی احوال پرسند
ته که جان و دلی یکبار می پرس
***
70
شو تار است و گرگان میزنن میش
دو زلفونت حمایل کن بوره پیش
از آن کنج لبت بوسی به مو ده
بگو راه خدا دادم به درویش
***
71
به گورستان گذر کردم کم و بیش
بدیدم حال دولتمند و درویش
نه درویشی به خاکی بی کفن ماند
نه دولتمند برد از یک کفن بیش
***
72
گلی که خوم بدادم پیچ و تابش
به آب دیدگانم دادم آبش
به درگاه الهی کی روا بو
گل از مو دیگری گیره گلابش
***
73
دلادنگم دلادنگم دلادنگ
ز دستم شیشه ی ناموس بر سنگ
همه واژن بمو بی نام و ننگی
کسی که عاشقه چش نام و چش ننگ
***
74
ز دست دیده و دل هر دو فریاد
هر آنچه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز پولاد
زنم بر دیده تا دل گردد آزاد
***
75
دلی دیرم دلی دیوانه و دنگ
نزونم مو که دیرم نام یا ننگ
از این دیوانگی روزی برآیم
که در دامان دلبر بر زنم چنگ
***
76
خوش آن روزی که قبرم می گیره تنگ
به بالین سرم خشت و گل و سنگ
دو پا در قله و جان در بیابان
تنم با مار و موران میکره جنگ
***
77
وای آن روزی که در گورم کرن تنگ
وریژن بر سرم خاک و خس و سنگ
نه پای آنکه از ماران گریزم
نه دست آنکه با موران کنم جنگ
***
78
فلک نه همسری دارد نه هم کف
به خونریزی کسی اصلا نگفت اف
همیشه شیوه و کارش همینه
چراغ دودمانی را کند پُف
***
79
دلا پوشم ز دستت جامه ی نیل
نهم داغ غمت چون لاله بر دیل
دم از مهرت زنم همچون دم صبح
ازین دم تا دم صور سرافیل
***
80
خداوندا مو بیزارم ازین دل
شود روزان در آزارم ازین دل
ز بس نالیدم از نالیدنم تنگ
ز مو بستان که بیزارم ازین دل
***
81
چرا آزرده حالی ای دل ای دل
مدام اندر خیالی ای دل ای دل
برو کنجی نشین شکر خُدا کن
که شاید کام یابی ای دل ای دل
***
82
مگر شیر و پلنگی ای دل ای دل
بمو دایم بجنگی ای دل ای دل
اگر دستم رسد خونت بریجم
بوینم تا چه رنگی ای دل ای دل
***
83
لاله چین که بتان لاله چین دل
هر چه شان واته بس لاله چین دل
کزو کورم همه بیدانشم مو
ته که ذو نوبیا و لاله چین دل
***
84
بشم داشتم که تا یاری کره دل
بخستم گریه و زاری کره دل
بگردی و بخوئی یاری چون مو
که از جان و دلت یاری کره دل
***
85
دلا غافل ز سبحانی چه حاصل
مطیع نفس شیطانی چه حاصل
بود قدر تو افزون از ملایک
تو قدر خود نمی دانی چه حاصل
***
86
مرا در ناسوته درمون چه حاصل
مرا مرگ ناموته گریون چه حاصل
بسوته ام گلی آلاله بی سر
سر موته کمان بارون چه حاصل
***
87
ز بوی زلف تو مفتونم ای گل
ز رنگ روی تو دلخونم ای گل
من عاشق ز عشقت بیقرارم
تو چون لیلی و من مجنونم ای گل
***
88
حرامم بی ته بو آلاله و گل
حرامم بی ته بو آواز بلبل
حرامم بی اگر بی ته نشینم
کشم در پای گلبن ساغر مُل
***
89
منم آن آجرین مرغی که فی الحال
بسوجم عالمی گر برزنم بال
مصور گر کشد نقشم به دیوار
بسوجم عالم از تأثیر تمثال
***
90
خدایا داد از این دل داد از این دل
که یکدم مو نگشتم شاد ازین دل
چو فردا داد خواهون داد خواهند
بگویم صد هزارون داد ازین دل
***
91
بوره کز دیده جیحونی بسازیم
بوره لیلی و مجنونی بسازیم
فریدون عزیز از دست مو رفت
بوره از نو فریدونی بسازیم
***
92
الهی واکیاشم واکیاشم
مو که بی دست و پایم واکیاشم
همه از در برونند واتو آیم
تو گر از در برونی واکیاشم
***
93
به این بی آشنائی برکیاشم
به این بی خانمانی برکیاشم
همه گر مو برونن واته آیم
ته از در گر برونی واکیاشم
***
94
الهی گر بواجم وز نواجم
ته ذونی حاجتم را مو چه واجم
اگر بنوازیم حاجت روا کن
اگر محروم سازی مو چه ساجم
***
95
اگر آیی به جانت وانوازم
وگر نائی ز هجرانت گدازم
بیا دردی که داری بر دلم نه
بمیرم یا بسوزم یا بسازم
***
90
دو زلفونت بود تار ربابم
چه می خواهی ازین حال خرابم
ته که با مو سر یاری نداری
چرا هر نیمه شو آئی بخوابم
***
96
بروی دلبری گریا ملستم
مکن منعم گرفتار دلستم
خدا را ساربان آهسته میران
که مو وامانده ی این قافلستم
***
97
مو از قالو بلی تشویش دیرم
گنه از برگ و بارون بیش دیرم
اگر لا تقنطوا دستم نگیره
مو از یا ویلتا اندیش دیرم
***
98
ز دست چرخ وارون داد دیرم
هزاران ناله و فریاد دیرم
نشسته دلستانم با خس و خار
چگونه خاطر خود شاد دیرم
***
99
مو آن آزرده ی بی خانمانم
مو آن محنت نصیب سخت جانم
مو آن سرگشته خارم در بیابون
که هر بادی وزد پیشش دوانم
***
100
بوره سوته دلان تا ما بنالیم
ز دست یار بی پروا بنالیم
بشم با بلبل شیدا به گلشن
اگر بلبل نناله ما بنالیم
***
101
به صحرا بنگرم صحرا ته دینم
به دریا بنگرم دریا ته وینم
به هرجا بنگرم کوه و در دشت
نشان از قامت رعنا ته وینم
***
102
نمیدانم که رازم واکه واژم
غم سوز و گدازم واکه واژم
چه داژم هرکه ذو نه بنگره فاش
دگر راز و نیازم واکه واژم
***
103
مو کز سوته دلانم چون ننالم
مو کز بیجا صلانم چون ننالم
نشسته بلبلان با گل بنالند
مو که دور از گلانم چون ننالم
***
104
بوره سوته دلان گر دهم آئیم
سخن واهم کریم غم وانمائیم
ترازو آوریم غمها بسنجیم
هر آن غمگین تریم وزنین ترائیم
***
105
خدایا داد ازین دل داد ازین دل
که یکدم مو نگشتم شاد ازین دل
چه فردا دادخواهان داد خواهند
بگویم صد هزاران داد ازین دل
***
106
بوره یک شو منور کن وثاقم
مهل در محنت و درد فراقم
به طاق جفت ابروی ته سوگند
که مو جفت غمم تا از تو طاقم
***
107
مو آن بحرم که در ظرف آمدستم
چو نقطه بر سر حرف آمدستم
به هر الفی الف قدمی برآیه
الف قدم که در الف آمدستم
***
108
مو که چون اشترم قانع بخارم
خوراکم خار و خر داری ببارم
ازین خرج قلیل و بار سنگین
هنوز از روی مالک شرمسارم
109
بشم داشتم ازین عالم بدرشم
بشم از چین و ماچین دور ترشم
بر دلدار پیغامی فرستم
که گر دوری خوشه من دور ترشم
***
110
بوره روزی که دیدار ته وینم
گل و سنبل به دیدار ته چینم
بوره بنشین برم سالان و ماهان
که تا سیرت بونیم نازنینم
***
111
به عشقت ای دلا را نگروستم
نوید وصل تو تا نشنوستم
به دل تخم وفایت کشتم آخر
به جز اندوه و خواری ندروستم
***
112
نزونم مو که سرگردان چرایم
گهی گریان گهی نالان چرایم
همه درمانشان بی درد داران
نزونم مو که بی درمان چرایم
***
113
دلم زار و حزینه چون ننالم
وجودم آتشینه چون ننالم
بمو واجن که چون و چند نالی
چو مرگم در کمینه چون ننالم
***
114
غمم غم بی و غمخوار دلم غم
غمم هم مونس و هم یار و همدم
غمم نهله که مو تنها نشینم
مریزا بارک الله مرحبا غم
***
115
بی ته گلشن چه زندانه به چشمم
گلستان آذرستانه به چشمم
بی ته آرام و عمر و زندگانی
همه خواب پریشانه به چشمم
***
116
خوش آن ساعت که دیدار تو وینم
کمند عنبرین تار تو وینم
نوینه خرمی هرگز دل مو
مگر آندم که رخسار تو وینم
***
117
دلم دور است و احوالش نزونم
کسی خواهد که پیغامش رسونم
خداوند از مرگم مهلتی ده
که دیداری به دیدارش رسونم
***
118
بی ته بالین سیه ماره به چشمم
بی ته روزان شو تاره به چشمم
بی ته هرگه شوم سیر گلستان
گلستان سر به سر خاره به چشمم
***
119
سر کوه بلند چندان نشینم
که لاله سر درآره مو بچینم
چو لاله بی وفا بوبی وفا بو
نگار بی وفا مو چون گزینم
***
120
اگر چشمم بدوزی دوته خواهم
وگر جسمم به سوجی سوته خواهم
اگر باغم بری برچیدن گل
گل همرنگ و هم بوی ته خواهم
***
121
مو که افسرده حالم چون ننالم
شکسته پر و بالم چون ننالم
همه گوین فلانی ناله کم کن
ته آئی در خیالم چون ننالم
***
122
مو از جور بتان دل ریش دیرم
ز لاله داغ بر دل بیش دیرم
چو فردا نامه خوانان نامه خوانند
مو از خجلت سری در پیش دیرم
***
123
به آهی گنبد خضرا بسوجم
فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ار نه کارم را بساجی
چه فرمائی بساجی یا بسوجم
***
124
بوره یکدم بنالیم و بسوجیم
از آن روئی که هر دو تیره روجیم
نه بلبل حاش لله مثل مونی
بنو جز درد و غم یک عمر روجیم
***
125
همه عالم پر از گرده چه واجم
چو مو دلها پر از درده چه واجم
سنبلی کشته ایم دامان الوند
اونم از طالعم زرده چه واجم
***
126
باده برگیرم و سیر گلان شم
کنار سبزه و آب روان شم
دو سه جامی خورم با شادکامی
وابم مست و بسیر لالیان شم
***
127
دلم در دین و نالین چه واجم
رخم گردین و خاکین چه واجم
بگردیدم به هفتاد و دو ملت
به صد مذهب منادین چه واجم
***
128
از آن انگشت نمای روزگارم
که دور افتاده از یار و دیارم
نزونم قصد جان کردن به ناحق
بجز بر سر زدن چاره ندارم
***
129
از آن دلخسته و سینه فکارم
که گریان در ته سنگ مزارم
بواجندم که ته شوری نداری
سراپا شور دارم شر ندارم
***
130
بشو محو رخ مه پاره هستم
بروز از درد و غم بیچاره هستم
تو دار در مکان خود قراری
مویم که در جهان آواره هستم
***
131
به دل درد غمت باقی هنوزم
کسی واقف نبو از درد سوزم
نبو یک بلبل سوته به گلشن
بسوز مو نبو کافر به روزم
***
132
فلک کی بشنود آه و فغانم
بهر گردش زند آتش به جانم
یک عمری بگذرانم با غم و درد
به کام دل نگردد آسمانم
***
133
نزونی ای فلک که مستمندم
وامو پر بد مکه که دردمندم
به یک گردش که می کردی ببینی
چو رشته مو به سامانت ببندم
***
134
کنون داری نظر گو واکیانم
ز جورت در گدازه استخوانم
به که اندیشه ای بیداد پیشه
که آهم تیر بو ناله کمانم
***
135
ز حال خویشتن مو بی خبربیم
نزونم در سفر یا در حضر بیم
فغان از دست تو ای بی مروت
همی زونم که عمری دربدر بیم
***
136
شوی نالم شوی شوگیر نالم
ز دست یار بی تدبیر نالم
گهی همچون پلنگ تیر خورده
گهی چون شیر در زنجیر نالم
***
137
عزیزان ما گرفتار دو دردیم
یکی بد نقشی و دیگر که فردیم
نصیب ما بنو که ما ته وینیم
جمالت یک نظر نادیده مردیم
***
138
گلستان جای تو ای نازنینم
مو در گلخن به خاکستر نشینم
چه در گلشن چه در گلخن چه صحرا
چو دیده واکرم جز ته تونیم
***
139
شوان استارگان یک یک شمارم
بوه نیمه شوان گوش واته دارم
پس از نیمه شوان که ته نیائی
بوران اشک از دیده ببارم
***
140
ز دست چرخ گردون داد دیرم
هزاران ناله و فریاد دیرم
نشسته دلستانم با خس و خار
چگونه خاطر خود شاد دیرم
***
141
ز عشقت آتشی در بوته دیرم
در آن آتش دل و جان سوته دیرم
سگت گر پا نهد بر چشمم ای دوست
به مژگان خاک راهش روته دیرم
***
142
هزاران غم به دل اندوته دیرم
به سینه آتشی افروته دیرم
به یک آه سحرگاه از دل تنگ
هزاران مدعی را سوته دیرم
***
143
کافرم گر منی آلاله کارم
کافرم گر منی آبش بدارم
کافرم گر منی نامش برم نام
دو صد داغ دل از آلاله دارم
***
144
غمم عالم همه کردی ببارم
مگر مولوک مست سر قطارم
مهارم کردی و دادی به ناکس
فزودی هر زمان باری ببارم
***
145
دلا را بی تو زار و ناتوانم
جگر پر خار و پر خس دیدگانم
همان دستان که داته بو به گردن
کنونش چون مگس بر سر زنانم
***
146
هزاران ملک دنیا گر بدارم
هزاران ملک عقبی گر بدارم
بوره ته دلبرم تا با ته واژم
که بیروی تو آن را گر بدارم
***
147
جگر پر درد تا کی آیم و شم
ز وصلت فرو تا کی آیم و شم
چرا گویی که در کویم نیایی
مو تا کی با رُخ زرد آیم و شم
***
148
سر کوی تو تا چند آیم و شم
ز وصلت بینوا چند آیم و شم
سر کویت برای دیدن تو
نترسی از خدا چند آیم و شم
***
149
داد از این دل که هرگز نی به کامم
داد از این دل که آزار دمدامم
داد از این دل که چو مرغان وحشی
دانه ناچیده هر روزه به دامم
***
150
بوره کز دیده جیحونی بسازیم
بوره لیلی و مجنونی بسازیم
فریدون عزیزاز دست مو رفت
بوره از نو فریدونی بسازیم
***
151
مو که دور از توام زنار بندم
یهود و بت پرستم گر بخندم
پس از عهد و وفایت ای دلارام
دگر عهد و وفا با کسی نبندم
***
152
تو خود گفتی که مو ملاح مانم
به آب دیدگان کشتی برانم
همی ترسم که کشتی غرق دابو
درین دریای بی پایان بمانم
***
153
مو آن رندم که نامم بی قلندر
نه خون دیرم نه مون دیرم نه لنگر
چوروز آیه بگردم گرد گیتی
چوشو آیه به خشتی وانهم سر
***
154
بوره سوته دلان تا ما بنالیم
بیا پروانه با ما تا بنالیم
ز عشق آن گل رعنا بنالیم
ز دست یار بی پروا بنالیم
***
155
مو آن مستم که پا از سر نزونم
سر و پایی به جز دلبر نزونم
دلا را می کز او گیرد دل آرام
به غیر از ساقی کوثر نزونم
***
156
شوی نالم شوی شوگیر نالم
ز دست یار بی تدبیر نالم
گهی همچون پلنگ تیر خورده
گهی چون شیر در زنجیر نالم
***
157
فلک بر هم زدی آخر اساسم
زدی بر خمره ی نیلی لباسم
اگر داری برات از قصد جانم
بکن آخر ازین دنیا اساسم
***
158
مو که مست از می انگور باشم
چرا از نازنینم دور باشم
مو که از آتشت گرمی نوینم
چرا از دود محنت کور باشم
***
159
الهی دشمنت را خسته وینم
به سینه ش خنجری تا دسته وینم
سر شو آیم احوالش بپرسم
سحر آیم مزارش بسته وینم
***
160
به خنجر گر در آرن دیده گونم
به آتش گر بسوزن استخونم
اگر برنا خنونم نی بکوبن
نگیرم دل ز یار مهربونم
***
161
من اون مسکین بی قدر و برستم
من اون سوزنده شمع بی سرستم
نه کار آخرت نه کار دنیا
من اون خشکیده نخل بی برستم
***
162
بیا تا دست ازین عالم بداریم
بیا تا پای دل از گل برآریم
بیا تا بردباری پیشه سازیم
بیا تا تخم نیکوئی بکاریم
***
163
مو آن رندم که عصیان پیشه دیرم
به دستی جام و دستی شیشه دیرم
اگر تو بی گناهی رو ملک شو
مو از حوا و آدم ریشه دیرم
***
164
دلا از دست تنهائی بجونم
ز آه و ناله ی خود در فغونم
شوان تار از درد جدائی
کره فریاد مغز استخونم
***
165
مو آن محنت کش حسرت نصیبم
که در هر ملک و هر بومی غریبم
نه بو روزی که آئی بر سر من
***
166
به سر شوق سر کوی ته دیرم
به دل مهر مه روی ته دیرم
بت من کعبه ی من قبله ی من
ته ئی هر سو نظر سوی ته دیرم
***
167
به سر غیرته سودائی ندیرم
به دل جز ته تمنائی نه دیرم
خدا ذونه که در بازار عشقت
بجز خون هیچ کالائی نه دیرم
***
غم عالم همه کردی ببارم
مگر مولوک مست سرقطارم
مهارم کردی و دادی به ناکس
فزودی هر زمان باری ببارم
***
168
غم عشق ته مادر زاد دیرم
نه از آموزش استاد دیرم
خوشم با آنکه از یمن غم ته
خراب آباد دل آباد دیرم
***
169
به عمر خویشتن تا یاد دیرم
ز هجرت ناله و فریاد دیرم
ندارم خاطر شادی بخاطر
همیشه خاطر ناشاد دیرم
***
170
به غیر ته دگر یاری نه دیرم
باغیاری سر و کاری نه دیرم
به دکان تو آن کاسه متاعم
که اصلا روی بازاری نه دیرم
***
171
بوره ای روی ته باغ و بهارم
خیالت مونس شبهای تارم
خدا ذونه که در دنیای فانی
به غیر عشق ته کاری ندارم
***
172
ز بخت بد هزار اندیشه دیرم
همیشه ز هر غم در شیشه دیرم
زناسازی بخت و گردش چرخ
فغان و آه و زاری پیشه دیرم
***
173
ز عشقت آتشی در بوته دیرم
در اون آتش دل و خون سوته دیرم
سگت گر پا نهد بر چشمم ای دوست
به مژگون خاک راهش روته دیرم
***
174
بوره بوره که دیدار ته وینم
گل و سنبل ز دیدار ته چینم
همین شوقم بدی سالون و ماهون
که در روزی دمی با ته نشینم
***
175
اگر مستان مستیم از ته ایمان
اگر بی پا و دستیم از ته ایمان
اگر هندو اگر گبر ار مسلمان
به هر ملت که هستیم از ته ایمان
***
176
دلا چونی و لاچونی و لاچون
همه خونی همه خونی همه خون
ز بهر لیلی سیمین عذاری
چو مجنونی چو مجنونی چو مجنون
***
177
خوشا آنان نه سر دارند نه سامان
نشینن هر دو پا پیچن به دامان
شو و روزان صبوری پیش گیرن
به یاد روی دلداران مدامان
***
178
به عالم کس مبادا چون مو آئین
مو آئین کس مبو در دین و آئین
هر آنکو حال موش باور نمی بو
مو آئین بی مو آئین بی مو آئین
***
179
بوره ای دل بوره یاری پشیمان
مکه کاری کزان گردی پشیمان
یه دو روزی به ناکامی سرآریم
باشه روزی که گل چینیم به دامان
***
180
دلم از دست ته نالانه نالان
اندرون دلم خون گشته پالان
هزاران قول با من بیش کردی
همه قولان ته بالان بالان
***
181
بی ته تلواسه دیرم بوره بوین
ز هر در کاسه دیرم بوره بوین
میم خون گریه ساقی ناله مطرب
مصاحب این سه دیرم بوره بوین
***
182
بیا جانا دل پر درد من بین
سرشگ سرخ و رنگ زرد من بین
غم مهجوری و درد صبوری
بیا بر جان غم پرورد من بین
***
183
اگر دستم رسد بر چرخ گردون
از او پرسم که این چونست و آن چون
یکی را داده ی صد گونه نعمت
یکی را قرص جو آلوده در خون
***
184
به گورستان گذر کردم صباحی
شنیدم ناله و افغان و آهی
شنیدم کله ای با خاک می گفت
که این دنیا نمی ارزد به کاهی
***
185
ته سرورزان مو سودای ته ورزان
گریبان به لرزان واته لرزان
کفن در گردنم صحرای محشر
هران وینان احوال ته پرسان
***
186
گلی کشتم پی الوند دامان
اوش از دیده دادم صبح و شامان
وقت آن بی که بویش وامو آیی
بره بادش بره سامان به سامان
***
187
ز یاد خود بیا پروا کریمان
ازو گو التجا واکه بریمان
کیه این تاب داره تا مو دارم
نداره تاب این سام نریمان
***
188
بوره منت بریم ما از کریمان
بکشیم دست از خوان لئیمان
کریمان دست در خوان کریمی
که بر خوانش نظر دارند کریمان
***
189
ز دست مو کشیدی باز دامان
ز کردارت نبی یک جو پشیمان
روم آخر به دامانی زنم دست
که تا از وی رسد کارم به سامان
***
190
دلم تنگ ندانم صبر کردن
ز دل تنگی بوم راضی به مردن
ز شرم روی ته مو در حجابم
ندانم عرض حالم واته کردن
***
191
آنکه بی خان و بی مانه منم من
آنکه برگشته سامانه منم من
آنکه شامان بانده میکره روز
آنکه روزش چو شامانه منم من
***
192
پشیمانم پشیمانم پشیمان
کاروانی بوینم تا بشیمان
کهن دنیا به هیچ کسی نمانده
بهر ره کوله باری می کشیمان
***
193
مو آن اسپیده بازم سینه سوهان
چراگاه مو بی سر بشن کوهان
همه تیغی به سوهان می کرن تیز
مو آن تیغم که یزدان کرده سوهان
***
194
برندم همچو یوسف گر به زندان
ویا نالم ز غم چون مستمندان
اگر صد باغبان خصمی نماید
مدام آیم به گلزار تو خندان
***
195
الهی آتش عشقم به جان زن
شرر زان شعله ام بر استخوان زن
چو شمعم بر فروز از آتش عشق
بر آن آتش دلم پروانه سان زن
***
196
نوای ناله ی غم اندوته دونو
عیار قلب خالص بوته دونو
بوره سوته دلان واهم بنالیم
که قدر سوته دل دلسوته دونو
***
197
دلی دارم که بهبودش نمیبو
نصیحت میکرم سودش نمیبو
به بادش می دهم نش می برد باد
در آتش می نهم دودش نمیبو
***
198
نسیمی کز بن آن کاکل آیو
مرا خوشتر ز بوی سنبل آیو
چو شو گیرم خیالت را در آغوش
سحر از بسترم بوی گل آیو
***
199
دو زلفونت بود تار ربابم
چه می خواهی از این حال خرابم
ته که با مو سر یاری نداری
چرا هر نیمه شو آئی به خوابم
***
200
سری دارم که سامانش نمی بو
غمی دارم که پایانش نمی بو
اگر باور نداری سوی من آی
بوین دردی که درمانش نمی بو
***
201
دی دیرم دمی خرم نمیبو
غمی دیرم که هرگز کم نمیبو
خطی دیرم مو از خوبان عالم
که یار بی وفا همدم نمیبو
***
202
غم عشق ته کی در هر سر آیو
همایی کی بهر بوم و بر آیو
ز عشقت سر فرازون کام یابند
که خور اول به کهسارون برآیو
***
203
به واللهه که جانانم توئی تو
به سلطان عرب جانم توئی تو
نمی دونم که چونم یا که چندم
همی دونم که درمانم توئی تو
***
204
بهارم بی خزان ای گلبن مو
چه غم کنده ببو بیخ و بن مو
برس ای سوته دل یکدم به دردم
تئی امروز دل تازه کن مو
***
205
نیا مطلق بکارم این دل مو
بجز خونابه اش نه حاصل مو
داره در موسم گل جوش سودا
چه پروائی کره اینجا دل مو
***
206
شوی نبود که دل پر غم نمیبو
زانکه دلبردمی همدم نمیبو
هزاران رحمت حق باد بر غم
زمانی از دل مو کم نمیبو
***
207
وای از روزی که قاضی مان خدابو
سر پل صراطم ماجرا بو
به نوبت بگذرند پیر و جوانان
وای از آندم که نوبت زان مابو
***
208
بوره بوره که جانانم توئی تو
بوره بوره که سلطانم توئی تو
ته خود ذونی که غیر از تو نذونم
بوره بوره که ایمانم توئی تو
***
209
شو تارت بوینم تار تارو
گرفته ظلمتش هر برج و بارو
خدایا روشنائی بر دلم ده
که تا وینم جمال هشت و چارو
***
210
بی ته گلشن به چشمم کلخن آیو
واته گلخن به چشمم گلشن آیو
گلم ته گلبنم ته گلشنم ته
که با ته مرده را جان بر تن آیو
***
211
به دل چون یادم از بوم و بر آیو
سرشکم بیخود از چشم تر آیو
از آن ترسم من برگشته دوران
که عمرم در غریبی بر سر آیو
***
212
خوش آن ساعت که یار از در در آیو
شو هجران و روز غم سر آیو
ز دل بیرون کنم جان را به صد شوق
همین واجم که جایش دلبر آیو
***
213
بی ته هرگه سرم بر بالش آیو
اخستانم چونی در نالش آیو
ز هجرونت به جای اشک از چشم
ز مژگون شعله های آتش آیو
***
214
امان از اختر شوریده مو
فغان از بخت بر گردیده ی مو
فلک از کینه ورزی کی گدازه
دره خون از دل غمدیده ی مو
***
215
دلم از درد ته دایم غمینه
به بالین خشتم و بستر زمینه
همین جرمم که موته دوست دیرم
نه هرکت دوست دیره حالش اینه
***
216
چو مو یک سوته دل پروانه ی نه
به عالم همچو مو دیوانه ی نه
همه مارون و مورون لانه دیرن
من دیوانه را ویرانه ی نه
***
217
هزارت دل به غارت بر ته ویشه
هزارانت جگر خون کرته ویشه
هزاران داغ ویش از ویشم اشمر
هنی نشمرته از اشمرته ویشه
***
218
دلم از عشق خوبان گیج و ویجه
مژه بر هم زنم خوناوه ریجه
دل عاشق مثال چوب تر بی
سری سوجه سری خوناوه ریجه
***
219
مسلسل گیسوان پرتاب مکره
خمارین نرگسان پر خواب مکره
همی خواهی که مهر از مو ببری
برینه روزگار اشتاب مکره
***
220
چه دیره اینکه دارش آذرینه
چه دشته اینکه خونخوارش زمینه
مگر بوم و بره مسکین دلانه
مگر صحرای عشق نازنینه
***
221
مورا ای دلبر مو با ته کاره
وگرنه در جهان بسیار یاره
کجا پروای چون مو سوته دیری
چو مو بلبل به گلزارت هزاره
***
222
بی ته یکدم دلم خرم نمونه
دگر روی ته وینم غم نمونه
اگر درد دلم قسمت نمایند
دلی بی درد در عالم نمونه
***
223
درین بوم و برانم پرورش نه
شوانم جاو روزانم خورش نه
سری دیرم که مغزی اندرونی
تنی دیرم که پروای سرش نه
***
224
مو را درده دلم خو کرده واته
نذونی در دلی ای بی وفاته
بوره مو سوته دل واته سپارم
ته ذونی با دل و دل ذونه باته
***
225
سحرگاهان که اشکم لاوه گیره
ز آهم هفت چرخ آلاوه گیره
چنان ریزم ز دیده اشگ خونین
که گیتی سر به سر سیلاوه گیره
***
226
دل عاشق به پیغامی بساجه
خمارآلوده با جامی بساجه
مرا کیفیت چشم تو کافی است
قناعت گر به بادامی بساجه
***
227
غریبی سخت مرا دلگیر داره
فلک بر گردنم زنجیر داره
فلک از گردنم زنجیر بردار
که غربت خاک وامنگیر داره
***
228
دلم میل گل باغ ته دیره
سراسر سینه ام داغ ته دیره
بشم آلاله زاران دل کرم شاد
دیم آلاله هم داغ ته دیره
***
229
به دنیا مو بوینم کام بی ته
بدس هرز نگیرم جام بی ته
بلرزم روز و شو چون بید مجنون
ندارم یک نفس آرام بی ته
***
230
مو که افسرده حالم چون ننالم
شکسته پر و بالم چون ننالم
همه گویند فلانی ناله کم کن
ته آیی در خیالم چون ننالم
***
231
هر آن دلبر که چشم مست داره
هزاران چون منی پابست داره
میان عاشقان آن ماه سیما
چو شعر من بلند و پست داره
***
232
سحرگاهان فغان بلبلانه
به یاد روی پر نور گلانه
ز آه مو فلک آخر حذرکه
اثر در ناله ی سوته دلانه
***
233
به دنیا مثل مو دلسوته ی نه
به درد سوز غم اندوته ی نه
چسان بندم ره سیل دو دیده
که این زخم دلم لوسوته ی نه
***
234
غم درد دل مو بی حسابه
خدا زونه که مرغ دل کبابه
بنازم دست و بازوی ته جلاد
اگر قتلم کری والله ثوابه
***
235
دل مودایم اندر ماتم ته
به دل پیوسته بی درد و غم ته
چه پرسی که چرا قدت ببوخم
خم قدم از آن پیچ و خم ته
***
236
ز غم جان در تنم در گیر و داره
سرم در رهن تیغ آبداره
ندارم اختیاری از چه جوشش
دل مو تاب این سودا نداره
***
237
کجا بی جای ته ای یار دلخواه
که تا مو بسپرم آنجا یگه راه
همه جا جای ته مو کور باطن
غلط واتم غلط استغفرالله
***
238
سرم چون گوی در میدان بگرده
دلم نز عهد و نز پیمان بگرده
اگر دوران بنا مردان بمونه
نشینم تا دگر دوران بگرده
***
239
به کس درد دل مو واتنی به
که سنگ از آسمون انداتنی به
به مو واجن که ترک یار خود که
کسیس یارم که ترکش واتنی به
***
240
دل ار مهرت نورزه بر چه ارزه
نخواهم دل که مهر ته نورزه
گریبان هرکه از دستت کره چاک
به یک عالم گریبان وا بیرزه
***
241
دل مو غیرته دلبر نگیره
به جای جوهری جوهر نگیره
دل موسوته و مهر ته آذر
نبی ناسوته آذر در نگیره
***
242
سرم سودای گیسوی ته داره
دلم مهر مه روی ته داره
اگر چشمم به ماه نوکره میل
نظر بر طاق ابروی ته داره
***
243
دلی دیرم چو مرغ پاشکسته
چو کشتی بر لب دریا نشسته
همه گوین که طاهر تار بنواز
صدا چون می دهد تار گسسته
***
244
نزونم لوط و عریونم که کرده
خودم جلاد و بی جونم که کرده
بده خنجر که تا سینه کنم چاک
ببینم عشق بر جونم چه کرده
***
245
وابیدم پیرو برنائیم نمونده
به تن توش و توانائیم نمونده
بمو واجن بوره آلاله ی چین
نچینم چونکه بینائیم نمونده
***
246
دو چشمم را ته خون پالاکنی ته
کلاه عقلم از سر واکنی ته
اگر لیلی بپرسه حال مجنون
نظر او را سوای صحرا کنی ته
***
247
به روی دلبری گر مایلستم
مکن منعم گرفتار دلستم
خدا را ساربان آهسته میران
که مو وامانده ی این قافله ستم
***
248
مرا عشقت ز جان آذر بر آره
ز پیکر مشت خاکستر برآره
نهال مهرت از دل گر بِبُرّن
هزاران شاخ هر سو سر برآره
***
249
درخت غم به جانم کرده ریشه
به درگاه خدا نالم همیشه
غزیزون قدر یکدیگر بدویند
اجل سنگست و آدم مثل شیشه
***
250
بلا رمزی ز بالای ته باشه
جنون قسمی ز سودای ته باشه
به صورت آفرینم این گمانه
که پنهان در تماشای ته باشه
***
251
عزیزون موسم جوش بهاره
چمن پر سبزه صحرا لاله زاره
در این موسم دمی فرصت غنیمت
که دنیای دنی بی اعتباره
***
252
غمم بی حد و دردم بی شماره
فغان کاین چاره و درمون نداره
خداوندا ندونه ناصح مو
که فریاد دلم بی اختیاره
***
253
سرسرگشته ام سامون نداره
دل خون گشته ام درمون نداره
به کافر مذهبی دل بسته دیرم
که در هر مذهبی ایمون نداره
***
254
الهی سوز عشقم بیشتر که
دل ریشم نه دردش ریشتر که
ازین غم گردمی فارغ نشینم
به جانم صد هزاران نیشتر که
***
255
سرم بالین تنم بستر نداره
بجز شور غمت در سر نداره
نهد دور از ته هرکس سر به بالین
الهی سر ز بالین بر نداره
***
256
نه هر سوته دلیرا ناله آیه
ز رخسار مو و خور لاله آیه
نسوته دل چه ذونه حال سوته
***
257
ز بس مهر رخت عالم فروزه
جهان را دل به مهرت سینه سوزه
فلک را شیوه دایم اینچنین بود
که هرجا چشم امیدی بدوزه
***
258
غمم عشقت ز گنج رایگان به
وصال ته ز عمر جاودان به
کفی از خاک کویت در حقیقت
خدا ذونه که از کون و مکان به
***
259
صدای چاوشان مردن آیه
به گوش آوازه دل کندن آیه
رفیقون میرون نوبت به نوبت
وای از روزی که نوبت بر من آیه
***
260
گرم رونی ورم خونی ته زونی
ورم آخر بسوزونی ته زونی
ورم بر سر نهی الوند و میمند
نمی وازم خدا زونی ته زونی
***
261
از آن روزی که ما را آفریدی
به غیر از معصیت چیزی ندیدی
خداوندا به حق هشت و چارت
ز مو بگذر شتر دیدی ندیدی
***
262
به صحرا بنگرم صحرا ته وینم
به دریا بنگرم دریا ته وینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت
نشان از قامت رعنا ته وینم
***
263
ز کشت خاطرم جز غم نروئی
ز باغم جز گل ماتم نروئی
ز صحرای دل بی حاصل مو
گیاه نا امیدی هم نروئی
***
264
من آن شمعم که اشکم آذرین بی
کسی که سوته دل اشکش همین بی
همه شو سوجم و گریم همه روز
ز ته شامم چنان روزم چنین بی
***
265
بهار آئی بهر شاخی گلی بی
به هر باغی هزاران بلبلی بی
به هر مرزی نیارم پا نهادن
مباد از مو بتر سوته دلی بی
***
266
دلت ای سنگدل بر ما نسوجی
عجب نبود اگر خارا نسوجی
بسوجم تا بسوجانم دلت را
در آذر چوب تر تنها نسوجی
***
267
بی ته اشکم ز مژگان ترآئی
بی ته نخل حیاتم بی بر آئی
بی ته در کنج تنهائی همه شب
نشینم تا که عمرم بر سر آئی
***
268
خوشا آنانکه الله یارشان بی
که حمد و قل هو الله کارشان بی
خوشا آنانکه دایم در نمازند
بهشت جاودان بازارشان بی
***
269
الاله کوهساران هفته ی بی
بنفشه جوکناران هفته ی بی
منادی می کرم شهر و به شهرو
وفای گلعذاران هفته ی بی
***
270
بلا بی دل خدایا دل بلا بی
گنه چشمان کر و دل مبتلا بی
اگر چشمان نکردی دیده بانی
چه دانستی دلم خوبان کُجایی
***
271
کشیمان ار بزاری از که ترسی
برونی ار بخواری از که ترسی
به این نیمه دل از کس مو نترسم
دو عالم دل ته داری از که ترسی
***
272
هر اون باغی که نخلش سر بدر بی
مدامش باغبون خونین جگر بی
بباید کندنش از بیخ و از بن
اگر بارش همه لعل و گهر بی
***
273
عاشق اون بی که دایم در بلا بی
ایوب آسا بکرمون مبتلا بی
حسن آسا بنوشه کاسه ی زهر
حسین آسا شهید کربلا بی
***
274
دلا راهت پر از خار و خسک بی
گذارت بر سر چرخ و فلک بی
گر از دستت بر آیه پوست از تن
بر آور تا که بارت کمترک بی
***
275
شوتار و بیابان پرورک بی
همه صحرا پر از خار و خسک بی
نباشد اندرین ره روشنائی
خوشا آنکس که بارش کمترک بی
***
276
مسلسل زلف بر روریته دیری
گل و سنبل بهم آمیته دیری
پریشان چون کری آن تار زلفان
به هر تاری دلی آویته دیری
***
277
ته که نازنده بالا دلرُبائی
ته که بی سرمه چشمان سرمه سائی
ته که مُشکین دو گیسو در قفائی
به مو واجی که سرگردان چرائی
***
278
اگر دردم یکی بودی چه بودی
اگر غم اندکی بودی چه بودی
به بالینم حبیبی یار طبیبی
ازین هر دو یکی بودی چه بودی
***
279
مو که افسرده حالم چون ننالم
شکسته پر و بالم چون ننالم
همه گوین فلانی ناله کم کن
تو آیی در خیالم چون ننالم
***
280
دو چشمونت پیاله ی پر ز می بی
دو زلفونت خراج ملک ری بی
همی وعده کری امروز و فردا
نذونم مو که فردای تو کی بی
***
281
دلم بی عندلیب خوش نوائی
که می نالد ز غم هر صبحگاهی
به شاخ گل سحر بلبل همی گفت
که ای گل بی وفائی بی وفائی
***
282
تار زلفت چرا بر لاله دیری
نرگس را ناز در دنباله دیری
سری روزی به عشقم درنیاری
که در سر ناز چندین ساله دیری
***
283
مو را نه فکر سودائی نه سودی
نه در دل فکر بهبودی نه بودی
نخواهم جو کنار و چشمه سارون
که هر چشمم هزارون زنده رودی
***
284
نگارینا دل و جانم ته داری
همه پیدا و پنهانم ته داری
نمی دونم که این درد از که دارم
همین دونم که درمانم ته داری
***
285
غمم عالم نصیب جان ما بی
به درد ما فراغت کیمیا بی
رسد آخر به درمان درد هرکس
دل ما بی که درمانش بلابی
***
286
مدامم دل پر آتش دیده تر بی
اساس عیشم از خون جگر بی
ته که هرگز نسوته جانت از غیر
کجا از سوته جانانت خبر بی
***
287
همایونم سر کوهم وطن بی
سیر عالم کرم هر جا چمن بی
نه خون دیرم نه مون دیرم نه سامون
دم مردن پر و بالم کفن بی
***
288
جهان بی وفا زندان مابی
خار غم قسمت دامان مابی
صبر ایوب و محنت های یعقوب
همه گوئی نصیب جان مابی
***
289
همه بند تنم مانند نی بی
مدامم درد هجرانت ز پی بی
مرا سوز و گدازه تا قیامت
خدا ذونه قیامت تا به کی بی
***
290
چه خوش بی وصلت آهنگ ملک بی
مرا وصل تو آرام دلک بی
ز هجرت ای بت شیرین چالاک
دمادم دست حسرت بر سرک بی
***
291
خرم آن دل که از غم بهره وربی
به آن دل وای کز غم بی خبر بی
به بازار محبت نقد رایج
کسی داره درونش سوته تر بی
***
292
روزم از شو شوم از روز بتر بی
بخت آشفته ام زیر و زبر بی
شو و روز از فراقت ناله ی مو
چو آه بینوایان بی اثر بی
***
293
خور آیین چهره ات افروته تر بی
به جانم تیر عشقت دوته تر بی
ز چه خال رخت ذونی سیاهه
هر آن نزدیک خور بی سوته تر بی
***
294
نسیمی کز بن آن کاکل آیو
مرا خوشتر ز بوی سنبل آیو
چو شوگیرم خیالت را در آغوش
سحر از بسترم بوی گل آیو
***
295
ز آهم هفت گردون پر شرر بی
اگر آوا کرم خون جگر بی
ته که از غم دلت هرگز نسوته
کجا از سوته دلها با خبر بی
***
296
هزاران لاله گوین در جهان بی
همه بر مو دهن بر دل گران بی
آلاله خوم که خوشرنگست و خوشبو
سرافراز همه آلالیان بی
***
297
شوم از شام یلدا تیره تر بی
درد دلم ز بو درد ابتر بی
همه در دارسن آخر به درمون
درمان درد ما خود بی اثر بی
***
298
شوی کان نازنینم از در آئی
گذشته عمرم آنشو بر سر آئی
همه شو دیده ی مو تا سحرگاه
بود بر راه ته تا خود برآئی
***
299
پی مرگ نکویان گل نروئی
وگر روئی نه رنگش بی نه بوئی
ز خود رو هیچ حاصل بر نخیزه
بجز بدنامی و بی آبروئی
***
300
رزی چون مو نه اندر بوته یی بی
نه چون مو غم به دل اندوته یی بی
بجز شمعم به بالین همدمی نیست
که یار سوته دل دل سوته یی بی
***
301
سر راهون نشینم تا ته آئی
در شادی بروی مو گشائی
آیه روزی به روز مو نشینی
بوینی تا چه سخته بی وفائی
***
302
ز شورانگیزی چرخ و فلک بی
که دایم دیده ی مو پر نمک بی
دمادم دود آهم بر سما بی
پیاپی اشک چشمم بر سمک بی
***
303
مدامم دل پر آذر دیده تر بی
جام عیشم پر از خون جگر بی
ز بویت زندگی یابم پس از مرگ
ترا گر بر سر خاکم گذر بی
***
304
فلک در قصد آزارم چرائی
گلم گر نیستی خارم چرائی
ته که باری ز دوشم بر نداری
میان بار سه بارم چرائی
***
305
به دریای غمت دل غوطه ور بی
مرا داغ فراغت بر جگر بی
به چشمم قطره های اشگ خونین
تو گوئی لاله ی باغ نظر بی
***
306
دلی نازک مثال شیشه ام بی
اگر آهی کشم اندیشه ام بی
سر شکم گر بود خونین عجب نی
مو آن دارم که در خون ریشه ام بی
***
307
صفا هونم صفا هونم چه جابی
که هر یاری گرفتم بی وفا بی
شوم یکسر برونم تا به شیراز
که در هر منزلم صد آشابی
***
308
به نادونی گرفتم کوره راهی
نذونستم که افتادم به چاهی
به دل گفتم رفیقی تا به منزل
نذونستم رفیق نیمه راهی
***
309
مدامم دل پر از خون جگر بی
مدامم جان حزین بی دیده تر بی
نشینم بر سر راهت شو و روز
بود روزی ترا بر مو گذر بی
***
310
سیه بختم که بختم واژگون بی
سیه روزم که روزم تیره گون بی
شدم محنت کش کوی محبت
ز دستت دل که یارب غرق خون بی
***
311
چه شو بیتو سرم بر بالش آئی
چو نی از استخوانم ناش آئی
شو هجرون به جای اشکم از چشم
به مژگان شعله های آتش آئی
***
312
بجز این مو ندارم آرزوئی
که باشد همدم مو لاله روئی
اگر درد دلم واژه به کوهان
دگر در کوهسارون گل نروئی
***
313
دل بی عشق را افسردن اولی
هر که دردی نداره مردن اولی
تنی که نیست ثابت در ره عشق
ذره ذره به آتش سوتن اولی
***
314
من دل سوته را لایق نذونی
که در دیوان عشاقت بخونی
هزارون بارم ار خونی ببوکم
ز تو زیرا که بحر بیکرونی
***
315
یقینم حاصله که هرزه گردی
ازین گردش که داری برنگردی
به روی مو ببستی هر رهی را
بدین عادت که داری کی ته مردی
***
316
کریمی که مکانش لامکان بی
صفابخش تمام گلرخان بی
نگهدارنده ی روز و شو خلق
به هر جنبنده ی روزی رسان بی
***
317
بواجی که چرا ته بیقراری
مگر پرورده ی باد بهاری
چرا گردی به کوه و دشت و صحرا
به جان ته ندارم اختیاری
***
318
نه پنداری که بستان خوشترم بی
سرم بو گوی میدان خوشترم بی
چو گلخن تار و تاریکه به چشمم
گلستان بی ته زندن خوشترم بی
***
319
ز بیداد فلک یارون امان بی
امان جستن روز آخر زمان بی
اگر پاره کرم یخه بجا بو
که وامو آسمان پر سر گران بی
***
320
ته که نوشم نئی نیشم چرائی
ته که یارم نئی پیشم چرائی
ته که مرهم نئی ریش دلم را
نمک پاش دل ریشم چرائی
***
321
مو آن اسپیده بازم همدانی
لاله در کوه دارم در نهانی
به بال خود پرم کوهان به کوهان
به چنگ خود کرم نخجیربانی
***
322
قدم دایم ز بار غصه خم بی
چو مو محنت کشی در دهر کم بی
مو هرگز از غم آزادی ندیدم
دل بی طالع مو کوه غم بی
***
323
عزیزا مردی از نامرد نایه
فغان و ناله از بی درد نایه
حقیقت بشنو از پور فریدون
که شعله از تنور سرد نایه
***
324
کشم آهی که گردون باخبر شی
دل دیوانه ام دیوانه تر شی
بترس از سوز آه سوته دلان
که آه سوته دلان کارگر شی
***
325
ته که نوشم نیی نیشم چرایی
ته که یارم نیی پیشم چرایی
ته که مرهم نیی ریش دلم را
نمک پاش دل ریشم چرایی
***
326
رخونی از حیا خوی ریته دیری
دو مژگونی به زهر آمیته دیری
ز جادوئی در آن چاه زنخدان
دل هاروت را آویته دیری
***
327
در اشکم به دامان ریته اولی
خون دلم ز چشمان ریته اولی
به کس حرفی ز جورت دانواجم
که حرف جور پنهان ریته اولی
***
328
زنم از بهر یاری گیج و ویجی
شوآنم آوه از چشمان بریجی
هرکه راز دلش واجه بمردم
یا از دیوانگی بو یا ز گیجی
***
329
دل تو کی ز حالم باخبر بی
کجا رحمت به این خونین جگر بی
ته که خونین جگر هرگز نبودی
کی از خونین جگرها باخبر بی
***
330
شوم تاریک و روزم تیره تر بی
بخت آشفته ام زیر و زبر بی
ز مژگان خدنگش خورده ام تیر
که ناسورش به هر دم تازه تر بی
***
331
کسی که ره به بیدادم بره نی
خبر بر سرو آزادم بره نی
تمام خوبرویان جمع گردند
کسی که یادت از یادم بره نی
***
332
خدایا دل ز مو بستان به زاری
نمی آیه ز مو بیمار داری
نمی دونم لب لعلت بخونم
چرا تشنه است با این آبداری
***
333
اگر نامهربانم مهربان بی
چرا از دیدگانم خون روان بی
اگر دلبر به مو دلدار میشه
چرا در تن مرانه دل نه جان بی
***
334
به سوی باغ و بستان لاله وابی
همه موها مثال ژاله وابی
دگر سوی خراسان کاروان را
رهانم مو سوی بنگاله وابی
***
335
به دام دلبری دل مبتلا بی
که هجرانش بلا وصلش بلا بی
در این ویرانه جز دلخون ندیدم
نه دل گوئی که دشت کربلا بی
***
336
غم اندر سینه مو خانه دیری
چو ویرانه که بوم آشانه دیری
فلک اندر دل مسکین مونه
ازین غم هرچه در انبانه دیری
***
337
الهی ای فلک چون مو زبون شی
دلت همچون دل موغرق خون شی
اگر یک لحظه ام بی غم ببینی
یقین ذونم کزین غم سرنگون شی
***
338
هر آن کالوند دامان مو نشانی
دامان از هر دو عالم درکشانی
اشگ خونین پاشم از راه الوند
تا که دلبر به پایش برفشانی
***
339
دنیا خوان بی و مردم میهمان بی
امروز لاله بی و فردا خزان بی
سیه چالی کنن نامش نهن گور
به مو واجن که اینت خانمان بی
***
340
مو هر شام و سحر گریم به کوئی
که جاری گردد از هر گوشه جوئی
موی بیچاره اندر باغ وصلت
هر آنچه لاله کارم خارروئی
***
341
ز دل بیرون ببختم ناله نائی
ز مژگان تر مو ژاله نائی
شوی نایه که مو خوابت بوینم
به بخت مو به چشمم لاله نائی
***
342
دلم از دست تو دایم غمینه
به بالین خشتم و بستر زمینه
همین جرمم که مو ته دوست دیرم
که هر کت دوست دیره حالش اینه
***
343
شوی نایه کز اشکم دیده ترنی
روزی نایه که خونینم جگر نی
شو و رو جم رود با ناله و سوز
تو خوش خفته ز حال موت خبر نی
***
344
سحرگاهان که بلبل بر گل آئی
اشک چشمم به دامان گل گل آئی
روم در پای گل افغان کرم سر
که هر سوته دلی در غلغل آئی
***
345
سراسر مال دنیا سو تنی بی
نظر از مال دنیا دو تنی بی
غم و دردی که در دل داری امروز
برای روز حشر اندوتنی بی
***
346
به دنیا هیچ کس کی ماندنی بی
که دامان بر جهان افشاندنی بی
هنی لاتقنطوا خوانی عزیزم
مگر یا ویلتا ناخواندنی بی
***
347
دل مو ز آتش غم سو تنی بی
به جانم سوز عشق افروتنی بی
گره ناکرده رشته در کفنها
به شاهان و گدایان دو تنی بی
***
348
هرکه دردی نداره مرده اولی
دل بی درد و عشق افسرده اولی
سحر بلبل ز نه آوا به گلبن
که هرکه عشق نداره مرده اولی
***
349
دل از دست غمت زیر و زبربی
دو چشمانم پراز خون جگر بی
هر آن یار عزیزش ناز و ربی
دلش پر غصه جانش پر شرر بی
***
350
چه واجم هرچه واجم واته شان بی
سخن از بیش و از کم واته شان بی
به دریا مو شدم گوهر برآرم
هر آن گوهر که دیدم واته شان بی
***
351
شوتارت بوینم خواهش از پی
شده کون و مکان از خلقت حی
حقیقت بشنو از طاهر که گردید
به یک کن خلقت کون و مکان طی
***
352
ز مشک چین سیه تر سنبلت بی
هزاران دل بقید کاکلت بی
نباشد ناله ام را در دلت راه
ز خارا سخت تر گویا دلت بی
***
353
زمان لاله زارون هفته ی بی
که فصل نوبهارون هفته ی بی
غنیمت دون وصال یار جانی
که وصل روی یارون هفته ی بی
***
354
واته هرکس که قربش بیشتر بی
دلش از دوری ته ریشتر بی
اگر یکبار مژگان ته وینم
به جانم صد هزارون نیشتر بی
***
355
بمیرم تا ته چشم تر نوینی
شرار آه پر آذر نوینی
چنان از آتش عشقت بسوجم
که از مو رنگ خاکستر نوینی
***
356
دلم بلبل صفت حیران گل بی
درونم چون درخت پی به گل بی
خونابه بار دیرم ارغوان وار
درخت نهله بارش خون دل بی
***
357
مو احوالم خرابه گر تو جوئی
جگر بندم کبابه گر تو جوئی
ته که رفتی و یار نو گرفتی
قیامت هم حسابه گر تو جوئی
***
358
خیالت میکرم مو گاهگاهی
مصیبت بو اگر مو را نخواهی
ته که کردی مو را آلوده در خون
نباشد رنگ بالای سیاهی
***
359
نگار تازه خیز مو کجائی
به چشمان سرمه ریز مو کجائی
نفس بر سینه ی طاهر رسیده
دم مردن عزیز مو کجائی
***
360
ز خور این چهره ات افروته تر بی
تیر عشقت به جانم روته تر بی
مرا اختر بود خال سیاهت
ز مو یارا که اختر سوته تر بی
***
361
مرا دیوانه و شیدا ته دیری
مرا سرگشته و رسوا ته دیری
نمی ذونم دلم دارد کجا جای
همی ذونم که در وی جاته دیری
***
362
چه خوش بی مهربانی هر دو سر بی
که یکسر مهربانی دردسر بی
اگر مجنون دل شوریده ی داشت
دل لیلی از آن شوریده تر بی
***
363
ز دست عشق هر شو حالم این بی
سریرم خشت و بالینم زمین بی
خوشم این بی که موته دوست دیرم
هر آن ته دوست داره حالش این بی
***
364
اگر جایت به چرخ چارمین بی
مدومت گرگ مرگ اندر کمین بی
وگر صد سال در دنیا بمونی
در آخر منزلت زیر زمین بی
***
365
به گورستان گذر کردم صباحی
شنیدم ناله و افغان و آهی
شنیدم کله ی با خاک می گفت
که این دنیا نمی ارزد به کاهی
***
366
هراون کس مال و جاهش بیشتر بی
دلش از درد دنیا ریشتر بی
اگر بر سر نهد چون خسروون تاج
بشرین جانش آخر نیشتر بی
***
367
عزیزون از غم و درد جدائی
به چشمونم نمانده روشنائی
گرفتارم به دام غربت و درد
نه یار و همدمی نه آشنائی
***
368
دل شاد از دل زارش خبر نی
سلامت روز بیمارش خبر نی
نه تقصیر ته این رسم قدیمه
که آزاد از گرفتارش خبر نی
***
369
نصیب کسب نبی درد دل مو
که بسیاره غم بی حاصل مو
کسی بو از غم و دردم خبر دار
که داره مشکلی چون مشکل مو
***
370
به لامردش به کامم دلبرم بی
سخنهای خوشش تاج سرم بی
اگر شاهم ببخشد ملک شیراز
همان بهتر که دلبر در برم بی
***
371
ز دل مهر رخ تو رفتنی نی
غم عشقت به هرکس گفتنی نی
ولیکن سوزش مهر و محبت
میان مردمون بنهفتنی نی
***
372
ته که خورشید اوج دلربائی
چنین بی رحم و سنگیندل چرائی
به اول آن همه مهر و محبت
به آخر راه و رسم بی وفائی
***
373
نه بوروزم به غیر از بیقراری
شوون بیداری و افغان و زاری
به من سوز دل هر دور و نزدیک
ته از سنگین دلی پروا نداری
***
374
سر کوه بلند چندان نشینم
که لاله سر درآره مو بچینم
الاله ی بی وفایی بی وفایی
نگار بی وفا مو چون گزینم
***
«غزل»
الا تا زار ِ چون تو دلبرستم
سرا پا همچو سوته مجمرَستم
مو آن سوته دل آتش مزاجم
که دوزخ جزوی از خاکسترستم
نه خور نه خواب دیرم بی ته گوئی
که در تن هر سه مو خنجرستم
جدا از تو بخسلد و حور و طوبی
اگر خورسند گردم کافرستم
نبی از افسر شاهیم فخری
که این ژولیده مو به ز افسرستم
ز بالینم همه الماس روئی
همه خار و خسک در بسترستم
چو شمعم گر سر اندازند صد بار
فروزنده ترو سوزان ترستم
نه کار آخرت کردم نه دنیا
یکی بی سایه نخل بی برستم
رخ تو آفتاب و مور خرمان
یکی پژمرده تن نیلوفرستم
سمندر وش میان آتش عشق
یکی پرکنده مرغ بی پرستم
مویم آن بارور نخل محبت
که حسرت سایه و زحمت برستم
نمی گیرد کسم هرگز به چیزی
درین کشور ز هر کم کمتر ستم
به یک ناله بسوجم هر دو عالم
که از سوز جگر خنیاگرستم
درین دیرم چنان مهموم و مغموم
تو پنداری چو منع در آذرستم
ز دوران یکسر مو بهره ام نیست
که روز از روز دیگر بدترستم
درین دنیا یتیمم بی ته گوئی
چو طفل بی پدر بی مادرستم
بسان کافرم در مؤمنستان
بسان مؤمن اندر کافرستم
به ملک عشق روح بی نشانم
به شهر دل یکی صورت پرستم
اگر روزی دو صد بارت بوینم
به جان مشتاق بار دیگرستم
زبان پهلوی را اوستادم
کتاب عاشقی را مسطرستم
خدایا عشق طاهر بی نشان بی
که از عشق بتان بی پا سرستم
***
«غزل»
مو آن سوته دل بی پا سرستم
که دل سوته ز عشق دلبرستم
به دل از لاله رویان داغ دیرم
همه اندر رگ جان نشترستم
رخش تا کرده در دل جلوه از مهر
به خوبی آفتاب خاورستم
مو آن نخجیر وحشتم تیر خورده
که در دام زمانه مضطرستم
بجز مهرت اگر در دل گزینم
به هفتاد و دو ملت کافرستم
درین آماجگه دنیای فانی
یکی اشکسته تیر بی پرستم
همه سوجم همه سوجم همه سوج
به گرمی چون فروزان آذرستم
منم طاهر که در خونابه نوشی
محمد را کمینه چاکرستم
***
«غزل»
دلا در عشق تو صد دفترستم
که صد دفتر ز کونین از برستم
منم آن بلبل گل ناشکفته
که آذر در ته خاکسترستم
دلم سوجه ز غصه ور بریجه
جفای دوست را خواهان ترستم
وآن عودم میان آتشستان
که این نه آسمانها مجمرستم
شد از نیل غم و ماتم دلم خون
به چهره خوشتر از نیلوفرستم
در این آلاله در کویش چو گلخن
به داغ دل چه سوزان اخگرستم
نه زورستم که با دشمن ستیزم
نه بهر دوستان سیم و زرستم
ز دوران گرچه پر بی جام عیشم
ولی بی دوست خونین ساغرستم
چرم دایم درین مرز و درین کشت
که مرغ خوگر باغ و برستم
منم طاهر که از عشق نکویان
دلی لبریز خون اندر برستم
***
«غزل»
مو آن مسکین تذر و بی پرستم
مو آن سوزنده شمع بی برستم
همه در آشیان دیرم نشیمن
درین ویرانه مرغ بی پرستم
بدین مردانگی هستم چنان خوار
ته پنداری که بر سر معجرستم
دلا نامرده آسایش نبینی
که مو تا جان ندادم وانرستم
دل از آلاله رویان سوته دیرم
از اینان در رگ و جان نشرستم
مو از روز ازل طاهر بزادم
از آن رو نام بابا طاهرستم